Zamek w Kotli to imponująca budowla barokowa, która została wzniesiona w połowie XVII wieku. Znajduje się w malowniczej miejscowości Kotla, usytuowanej w województwie dolnośląskim.
Ten historyczny obiekt stanowi ważny element regionalnego dziedzictwa i zachwyca swoją architekturą oraz znaczeniem historycznym.
Historia
Zamek w Kotli ma bogatą historię, sięgającą połowy XVII wieku, kiedy to został zbudowany przez Johanna von Mullenau. Choć przeszedł różne zmiany w XIX oraz na początku XX wieku, udało mu się zachować swoją pierwotną, barokową estetykę, co czyni go cennym przykładem architektury tego okresu.
W czasach PRL zamek znalazł się w rękach PGR. W tym czasie jego reprezentacyjne wnętrza, w tym sala, przekształcone zostały w magazyn zboża, co znacząco wpłynęło na jego kondycję i wykorzystanie.
Po rozwiązaniu PGR zamek przeszedł w ręce prywatne, co otworzyło nowy rozdział w jego dziejach, związany z możliwością dalszych działań konserwacyjnych i restauracyjnych.
Architektura
Na zewnątrz
Wjazd do zamku usytuowany jest w miejscu, gdzie krzyżują się drogi prowadzące do Grochowic. Dostęp do kompleksu zapewnia obszerny dziedziniec, otoczony monumentalnymi murami. Budowla ma dwie kondygnacje i jest głęboko podpiwniczona, przyjmuje kształt prostokąta z małym dziedzińcem w centrum.
Wzniesione z cegły i kamienia mury obwodowe są solidnym fundamentem tej architektonicznej perły, natomiast wnętrze wypełnione jest cegłą. Do wykonania portalu oraz gzymsu koronującego również użyto kamienia. Z południowej strony dominujący jest trójskrzydłowy dach, w centralnej części którego znajduje się dobudówka pełniąca funkcje widokowe.
Loggia, wchodząca w skład łącznika, otwiera się na park poprzez imponującą drewnianą (w przeszłości ażurową) ścianę, która jest rozczłonkowana na trzy arkady. Z tego miejsca można podziwiać panoramiczny widok na otaczający park przypałacowy. Tylna ściana budynku jest ozdobiona trzema łukowymi oknami, które wpuszczają do wnętrza mnóstwo naturalnego światła.
Elewacja frontowa zyskała dodatkową elegancję dzięki pionowym pasom zwanym lizenami, które wyznaczają osie okienne. Prostokątne okna są otoczone tynkowymi ramami, zdobionymi dekoracyjnymi płycinami. Osadzenie okien parteru na poziomie strefy cokołowej wynika z usytuowania budynku na stoku, co ogranicza możliwość ich wyższego umiejscowienia.
W głównym wejściu do pałacu podziwiać można portal kamienny, który wspierają półkoliste łuki oraz pary pilastrów. Na nich opiera się architraw, fryz oraz gzyms, które zwieńczają naczółek z herbem założycieli. Cały kompleks zamkowo-pałacowy składa się z głównego pałacu, parku, oraz zabudowań folwarcznych, datowanych na XVIII i XIX wiek. W jego skład wchodzi również: dwie oficyny, obory, spichrz z wozownią, gorzelnia, warsztat, kotłownia i lodownia, z których wszystkie również posiadają bogate historie.
Wnętrza
Rozkład wnętrz w tym obiekcie może być określony jako dwutraktowy, co oznacza, że wprowadzenie do pomieszczeń następuje przez sień, łączącą je z ciągiem reprezentacyjnym. Przestronniejszy przedni trakt prowadzi do parteru, do którego prowadzą misternie rzeźbione drewniane drzwi. Przy wejściu pomieszczenie zalewane jest światłem dzięki dużym tylnym oknom loggi. Wnętrze charakteryzuje się surowym wyglądem, wynikającym z dużych czworobocznych filarów, na których wspierają się stropy.
Pomieszczenia na tej kondygnacji większość powierzchni pokrywa strop, lecz niektóre z nich są przesklepione, przy zastosowaniu subtelnych sklepienia zwierciadlanego z lunetami, podobnie jak w sali reprezentacyjnej. Można również dostrzec bogatą dekorację sztukatorską, która wypełnia sufity. Na każdym ze ścian znajdują się popiersia czterech postaci – dwóch mężczyzn i dwóch kobiet, otoczonych przez elementy dekoracyjne, takie jak armaty, szable, instrumenty muzyczne, czy rogi obfitości, które dodają wnętrzu niepowtarzalnego stylu.
Wszystkie te dekoracje są umeblowane w sposób harmonijny w centralnych częściach sklepienia. Stylowy kominek, którego zwężająca się forma charakteryzuje się cechami barokowymi, także wnosi wyjątkowy klimat. Po przejściu przez sieni, można natrafić na trójbiegowe schody z podestami, które świetnie podkreślają reprezentacyjny charakter dawnego wnętrza. Sztukateria w klatce schodowej może być nieco skromniejsza, ale z pewnością dodaje klasy dzięki dyskretnym listwom i pasom podkreślającym łączenia stropów.
Ściany klatki schodowej wzbogacone są o nisze, w której jedna z nich, ozdobiona muszlą, znajduje się w sieni drugiej kondygnacji, a druga, bardziej surowa, z brakiem dekoracji, przy podeście półpiętra. Wnętrza pałacu zachowały się w bardzo dobrym stanie, zwłaszcza stolarka drzwiowa, widoczna na przykład w parach drzwi przy wylotach klatki schodowej oraz w przegrodzie w partii przyziemia, która jest dużymi przeszklonymi drzwiami o bogatej ornamentyce. Sposób podziału przeszklonych powierzchni z motywem kartusza wyraża kunszt ówczesnych rzemieślników.
Oceń: Zamek w Kotli