Kościół św. Marcina w Kotli

---

Historia

Najstarsza informacja dotycząca parafii oraz kościoła w Kotli sięga roku 1318. Na podstawie zachowanych materiałów historycznych, możemy stwierdzić, że pierwotny kościół, wzniesiony w stylu gotyckim, uległ zniszczeniu w wyniku pożaru, który miał miejsce w 1731 roku.

Obecnie istniejący kościół, reprezentujący styl barokowy, został zbudowany w 1748 roku. Warto zauważyć, że nowa budowla wykorzystywała niektóre elementy z wcześniejszego obiektu, w tym wieżę oraz fragmenty muru zachodniej części kościoła. Świątynia została usytuowana na wzniesieniu, co podkreśla jej monumentalny charakter, a masywna kwadratowa wieża dodaje jej wyjątkowego wyglądu.

Architektura

Omawiana budowla to trzynawowy kościół, którego struktura charakteryzuje się imponującą główną nawą, sklepień, które opierają się na pięciu jarzmach. Warto zauważyć, że przednie jarzmo umiejscowione jest tuż nad głównym ołtarzem, co nadaje przestrzeni wyjątkowy klimat. Ostatnie jarzmo, natomiast, obejmuje empory organowe, dodając do harmonii architektonicznej.

Po obu stronach nawy głównej znajdują się boczne nawy, które, w porównaniu do wysokości głównej nwy, prezentują się stosunkowo nisko. Te nawy zostały dobudowane w latach 1884–1889, co świadczy o rozwoju architektonicznym tego miejsca. Dodatkowo, dwa ostatnie jarzma bocznej nawy po stronie epistoły pełnią funkcję, w której znajduje się zakrystia, co z pewnością wpływa na funkcjonalność całej budowli.

Po wschodniej stronie kościoła ustawiony jest krzyż, który stanowi istotny element symboliczny. Warto również zauważyć, że nad wejściem, które znajduje się od strony południowej, znajduje się wykonana z wypalonej gliny głowa Chrystusa, co wzbogaca estetykę i duchowy wymiar tego miejsca.

Wyposażenie

Ołtarze

Na głównym ołtarzu kościoła znajduje się obraz św. Marcina, stworzony przez Ferdinanda Wintera. Po bokach tego dzieła umieszczono figury ewangelistów – Mateusza i Jana, które dodają głębi całej kompozycji. Tuż nad obrazem wznosi się przedstawienie Trójcy Świętej, w towarzystwie figur Marka i Łukasza, które również cieszą oczy wiernych i pielgrzymów.

W zakończeniu wschodniej nawy bocznej znajduje się ołtarz poświęcony Chrystusowi Frasobliwemu, który jest wzbogacony figurami św. Marii oraz św. Jana, umieszczonymi pod sklepieniem. Natomiast w południowej nawie bocznej, w pobliżu ambony, umieszczono ołtarz św. Antoniego, otoczonego figurami Alojzego i Floriana. Ołtarz Marii, charakteryzujący się barokowymi figurami Joachima i Anny, znajduje się naprzeciwko ambony i zawiera posąg Matki Bożej z Dzieciątkiem, co nadaje temu miejscu szczególnego znaczenia. Ambona usytuowana jest w stronie epistoły, co sprawia, że staje się centralnym punktem sprawozdań liturgicznych.

Płaskorzeźby

Na koszu organów można dostrzec ciekawe płaskorzeźby, które przedstawiają:

• znalezienie zaginionej owcy,
• kobietę znajdującą zgubioną drachmę,
• trzy anioły z symbolami: krzyż, kotwica, serce (Wiara, Nadzieja, Miłość).

Droga Krzyżowa

Wnętrze kościoła wzbogacają kopie obrazów Drogi Krzyżowej, które zostały namalowane przez Geberhardta Fugela, co przyczynia się do duchowej atmosfery oraz refleksji nad cierpieniem Chrystusa.

Organy

Organy obecne w kościele, datowane na 1928 rok, są nie tylko instrumentem muzycznym, ale również ważnym elementem liturgicznym. Na parapecie organowego chóru umieszczono napis: „Laudate Dominium in choro et organo” („Chwalcie Pana w chórze i na organach”), który przypomina o znaczeniu muzyki w kulcie religijnym. Chrzcielnica z 1845 roku, ufundowana przez Mateusza Müllera, zdobiona jest wizerunkiem gołębicy Ducha Świętego, otoczonej promieniami, co nadaje jej wyjątkowego charakteru.

Otoczenie

W bliskim sąsiedztwie kościoła św. Marcina znajduje się kamienny krzyż, który jest znanym zabytkiem sztuki sakralnej. Jest on wmurowany w mur cmentarny, przy czym jego trzon wkomponowano w ogrodzenie. Zgodnie z lokalnymi przekazami, krzyż został postawiony po tragicznej śmierci syna, który zginął z ręki ojca, podczas budowy wieży tej świątyni.

Obiekt ten często określany jest mianem krzyża pokutnego (pojednania), co sugeruje, że został fundowany przez zabójcę w ramach ugody z rodziną ofiary. Jednakże warto zauważyć, że to przypuszczenie nie znajduje potwierdzenia w żadnych badaniach ani historycznych dowodach. Opiera się głównie na nieuzasadnionym założeniu, że każdy stary kamienny krzyż monolitowy, o którym brakuje informacji, musi być krzyżem pokutnym.

W rzeczywistości, motyw fundacji takiego obiektu może być bardzo różnorodny i zależy od wielu czynników, które wpływają na lokalne tradycje i zwyczaje. Niestety, legenda o rzekomym pokutnym charakterze krzyża stała się na tyle popularna, że zaczęła być traktowana jako fakt. Tego typu informacje pojawiają się w regionalnych opracowaniach, przewodnikach czy informatorach, często jednak bez zaznaczenia, że są to jedynie hipotezy bez jakichkolwiek solidnych dowodów.

---

Oceń: Kościół św. Marcina w Kotli

---